چند تکنیک ناب برای مطالعه بهتر و مفید تر

اصول درست مطالعه، از جمله موضوعاتی است که هیچ گاه به آن توجه نشده است. به طور دقیق، این موضوع در کشور ایران بررسی نشده که چرا افراد به مطالعه علاقه ای نشان نمی دهند. یا اینکه چرا دانش آموزان باید در مدارس موضوعاتی که به آنها درس داده می شوند را پس از دوران تحصیلی از یاد ببرند. مطالعه درست در تربیت کودکان نقش مهمی دارد. مطالعه و اهمیت آن در کشور ایران، دارای جایگاهی نیست. صرفا هر ازگاهی افراد نگران، از سرانه مطالعه کشوری آماری می دهند و از این مسئله به راحتی عبور می کنند. هیچ گاه بنیادین و ریشه ای بررسی نمی شود که چرا باید توجه مردم به کاغذ و مطالعه تا این حد پایین باشد. در این مقاله قصد داریم از اهمیت و تکنیک های گفته نشده در مبحث مطالعه صحبت کنیم.

تکنیک های مطالعه

اصول مطالعه درست، صرفاً برای تعداد معدودی از والدین اهمیت دارد. چنین والدینی، به این اصول و روش ها آگاهی کامل دارند و تلاش می کنند تا فرزند آنها با علاقه و درک بالا موضوعات درسی را فرا گیرد. یکی از تکنیک هایی که هر دانش آموزی باید به طور کامل آن را آموزش ببیند، تکنیک های مطالعه است. این روش ها و تکنیک ها، از موارد ضروری و مهم در سبک زندگی هر فرد تحصیل کرده به شمار می آید و باید به آنها توجه شود. یک دانش آموز، 12 سال از عمر خود را در مدارس مشغول به تحصیل است. اما هیچ گاه نظام آموزشی برای او راهکاری تعیین نکرده است که چگونه مطالعه کند یا درس بخواند تا موفق تر شود.

گاهی دانش آموزی به معلم خود مراجعه می کند و می گوید من نمی توانم این درس را متوجه شوم یا این کتاب درسی را نمی توانم کامل یاد بگیرم. معلم در چنین موقعیتی اصول مطالعه درست را به دانش آموز ارائه نمی دهد. بیشتر معلمین در این شرایط معمولا با جمله «خوب نمی خوانی» توپ را در زمین دانش آموز می اندازند.

وقتی فردی که در حال تحصیل است، تمام تلاش خود را می کند تا محیط خانه را آرام کند و در یک اتاق خلوت و بی صدا شروع به خواندن درس کند، اما باز هم درس را متوجه نمی شود، مشکل از کجا نشأت می گیرد؟ پاسخ «خوب بخوان» توسط معلم نمی تواند راهکار درستی باشد. چون دانش آموز تمامی سعی خود را به کار می گیرد، اما باز هم نمی شود. وقتی دانش آموز پاسخ صحیحی از معلم خود دریافت نمی کند، به والدین رجوع می کند تا دلیل را پیدا کند. والدین نیز می گویند «خوب نمی خوانی».

مطالعه درست، با تکنیک های اصولی

اصول مطالعه درست را چه کسی قرار است به دانش آموز فرا دهد؟ هنگامی که تکنیک های مطالعه را والدین و معلمان بلد نیستند، دانش آموز باید چه راهکاری بیاندیشد؟ در اینجا روی سخن ابتدا با والدین عزیز است. پدر و مادر گرامی! شما می دانید فرزند شما در تمامی طول عمر خود به مطالعه وابسته است؟ آیا می دانید فرزند شما پس از گذراندن 12 سال تحصیلی، به دانشگاه پا خواهد گذاشت و یادگیری اصول مطالعه درست و تکنیک های آن، در این مرحله از زندگی امری ضروری تر است؟ از روش ها و تکنیک های مختلف مطالعه آگاهی لازم را دارید؟ باز هم توصیه می شود، نظام آموزش و پرورش باید در امر آموزشی به روز شود. آموزش های قدیمی امروزه جوابگو نیست. در دنیای امروزی، فایل های PDF و نرم افزار های مختلف کتابی، جایگزین ورق و کاغذ شده اند.

چه کسی قرار است به دانش آموز امروزی اهمیت مطالعه و درک او از نوشتن و خواندن از روی کاغذ را آموزش دهد. فرزندان کنونی، بیشتر به گوشی موبایل اهمیت می دهند تا مطالعه و تکنیک های مطالعه. اگر والدین آگاه نباشند و توجه کافی به سبک زندگی خود و فرزندان خود نداشته باشند، فرزند آینده پدر و مادرانی الکترونیکی خواهند بود. و این روش را به نسل آینده هم آموزش خواهند داد. برای جلوگیری از این فاجعه، بهتر است والدین علاوه بر مطالعه کتاب در فضای منزل، به کتاب، کتاب خوانی و اصول مطالعه درست توسط اعضای خانواده اهمیت بیشتری دهند.

تکنیک های مطالعه

در این قسمت از مقاله می خواهیم چند تکنیک لازم، برای یادگیری اصول مطالعه درست را بازگو کنیم. تکنیکی وجود دارد که به آن PQRST می گویند و نام تکنیک دیگر در امر مطالعه PQ4R می باشد. آیا شما تا به حال نام این روش ها را شنیده اید؟ آیا در 12 سال تحصیلی، این تکنیک ها به شما آموزش داده شده است؟ سیستم آموزشی به دانش آموز می گوید بخوان. اما اصول خواندن را یاد نمی دهد. دانش آموزی مشکل فراموشی دروس خوانده شده را دارد. او وقت زیادی برای مطالعه صرف می کند. اما وقتی به مدرسه می رود در امتحان کتبی یا شفاهی، مطالب خوانده شده را فراموش می کند.

در چنین موقعیتی به دانش آموز مهارت تقویت حافظه را باید آموزش داد. دانش آموز دیگری مطالب امتحانی را می خواند، چون هفته بعد آزمون دارد. زمانی که برگه های امتحانی توزیع می شود، دانش آموز جواب سوال ها را نمی داند و متوجه خواهد شد که تمامی مطالب از یاد او رفته است. در چنین موقعیتی تکنیک Minds Maps چاره ساز است. این تکنیک به فارسی نقشه کشی علمی ترجمه می شود و بسیار علمی است و درصورت یادگیری، خوانش و مطالعه دانش آموز به کل تغییر خواهد کرد. والدین و دانش آموزان می توانند این اصول را در اینترنت جستجو کنند و درباره آن ها اطلاعات زیادی را کسب کنند. در ادامه با ما همراه باشید تا یکی از روش هایی که باعث یادگیری اصول مطالعه درست می شود، را فرا گیرید.

تکنیک PQRST

آشنایی با اصول مطالعه درست، از مهارت هایی است که والدین و پرسنل مدرسه باید به آن آگاهی داشته باشند. آیا تاکنون در این شرایط قرار گرفته اید که پس از پایان مطالعه کتاب، محتوای آن را نتوانسته اید به طور کامل به یاد آورید؟ فرزند شما هم ممکن است با چنین موقعیتی بسیار مواجه شده باشد. دروسی که در نه ماه تحصیلی به او آموزش داده می شود، در تعطیلات پس از مدرسه به طور کامل از ذهن او پاک می شود. در اینجا می خواهیم تکنیکی را معرفی کنیم که باعث ثبت مطالب خوانده شده در حافظه بلند مدت می شود

PQRST، یکی از تکنیک های پر کاربرد در مطالعه است که توسط بسیاری از محصلان و استادان استفاده می شود. با یادگیری PQRST، متوجه خواهید شد که چه میزان در مطالعه اشتباهاتی مرتکب شده اید که باعث هدر رفتن وقت و از یاد رفتن مطالب در ذهن شده است. از مزایای این روش می توان به تقویت حافظه اشاره کرد. با یادگیری این روش می توانید انقلابی بزرگ در سبک زندگی و اصول مطالعه درست خود ایجاد کنید. PQRST توسط روانشناسی به نام ارنست هیلگارد اختراع شد. کلمه P در این تکنیک به معنای Preview (به فارسی مرور اجمالی و با سرعت) است. حرف Q به Question (سوال یا پرسش) اشاره دارد. حرف R به معنی   Read(خواندن)، حرف S به مفهوم Self-recitation (تکرار و تلقین) و در آخر حرف T نیز به Test (آزمون سازی) اشاره دارد.

اجرای تکنیک PQRST

در این روش ابتدا باید مطالعه اجمالی و سریع کتاب را داشته باشید. مطالعه اجمالی به مفهوم متوجه شدن هدف نویسنده از تالیف کتاب است. همچنین می توانید فهرست کتاب مورد نظر را با دقت بخوانید تا به موضوع کتاب احاطه کامل پیدا کنید. پس از مرور، نوبت به طرح پرسش می رسد. از مطالب یادگرفته شده به صورت خلاصه، طرح پرسش کنید تا ببینید چه میزان مفهوم را درک کرده اید. بعد از آن، نوبت به مطالعه دقیق کتاب می رسد. پس از مطالعه با خود مطالب را با صدای بلند تکرار کنید تا در ذهن شما حک شود. پس از آن هم، کل کتاب خوانده شده را از خود آزمون بگیرید.

جهت دیدن ویدئو های آموزشی به اینستاگرام سر بزنید.

مهارتی به نام تند خوانی

سیستم آموزشی کشور ما ایران دچار خلا آموزشی اصول مطالعه درست است. وقتی والدین شاهد هستند که فرزند در خوانش صحیح و مطالعه چالش هایی دارد، جایز است به موسسات آموزشی مراجعه کنند. این موسسات، مهارت های دقیق مطالعه و تکنیک های مختلف آن را به دانش آموز آموزش خواهند داد. یکی دیگر از این تکنیک ها، تکنیک تند خوانی است که لازم است دانش آموز در طول دوران تحصیلی خود آن را فرا بگیرد، تا کار راحت تری در پیش داشته باشد. پس از یادگیری این تکنیک، والدین از سال های تحصیلی دیگری که پیش روی فرزند است، نگرانی ندارند. زیرا می دانند او مهارت دقیق را یاد گرفته و می تواند درس های تئوری مختلف را با نمرات بالا پاس کند.

آیا می دانید سرعت خوانش دانش آموزان ایرانی چیزی بین 100 تا 150 کلمه در دقیقه است؟ اما سرعت  نرمال جهانی چیزی بین 450 تا 600 کلمه در دقیقه می باشد. اگر بخواهیم دانش آموز ایرانی را با دیگر دانش آموزان جهانی مقایسه کنیم، می توانیم بگوییم سرعت خوانش در ایران 4.5 برابر پایین از جهانیان است. متاسفانه این آمار بسیار پایینی است.

والدین پس از فرزند آوری اولین وظیفه ای که دارند، باید او را علاقه مند به مطالعه و کتاب کنند. اگر فرزند از سنین کودکی، به امر مطالعه کردن علاقه نشان داد، پدر و مادر باید استعداد و علاقه او را جدی بگیرند. پس از ورود فرزند به مدرسه، والدین از این حیث (عدم مطالعه یا ضعف در مطالعه) نگرانی نخواهند داشت. زیرا می دانند، مهارت مطالعه و علاقه به این کار در او شکل گرفته است. در طول دوران تحصیلی  فرزند با فراگیری تکنیک های مطالعه ، سرعت بالاتری در خوانش دروس کسب خواهد کرد. بدین ترتیب می توان امیدوار بود که فرد تحصیل کرده ای پا به عرصه دانشگاهی کشور خواهد گذاشت.

مزیت های تندخوانی

سوال بسیاری از والدین در موسسات آموزشی تقویت مهارت و اصول مطالعه درست ممکن است این باشد: آیا فرزند من با تند خوانی دروس را متوجه خواهد شد؟ با آهسته خوانی در دوران تحصیلی برخی از افراد متوجه درس نمی شوند، چه برسد به اینکه فرزند من بخواهد تند خوانی نیز داشته باشد!

مثال بارزی را لازم است در این قسمت ذکر کنیم تا شبهات بسیاری از والدین برطرف شود. آیا شناگری که مهارت او شنا است و در مسابقات جهانی مدال می آورد، تند شنا نمی کند؟ اگر او تند شنا کند زودتر به مقصد خواهد رسید یا آهسته شنا کند؟ لزوما آهسته انجام دادن هر کاری به معنای درک کافی و دقت بالای فرد در کار نیست. مطلبی که در اینجا لازم به ذکر است این است که یک فرد هرچه آهسته تر مطالعه کند، میزان مطالبی که فرا خواهد گرفت، کمتر است. با توجه به ساختار مغزی انسان، هرچه این روش (تند خوانی) دقیق تر و بهتر پیاده شود، نتیجه ایده آل تری کسب خواهد شد.

والدین برای تحقیق بیشتر می توانند به مراکز آموزشی مهارت های مطالعه رجوع کنند. در آنجا افرادی را خواهند دید که پس از کسب مهارت های لازم، نمرات بهتر و بالاتری در طول 12 سال دوران تحصیلی یا دانشگاهی داشته اند. همه نمرات بالا، نشات گرفته از مطالعه تند، دقیق و با تمرکز است. تکنیک نقشه کشی ذهنی و تند خوانی و دیگر تکنیک ها… فرد را علاقه مند تر به مطالعه خواهد کرد. با فراگیری این مهارت ها، افراد دروس تئوری-توضیحی را با لذت بیشتری خواهند خواند و نمرات ایده آل تری کسب خواهند کرد. در واقع سرعت بالاتر با لذت بیشتر در مطالعه یک رابطه مستقیم دارند.

مثال بارز برای درک بهتر تندخوانی

تصور کنید، مطالبی که قرار است در 4 ساعت حفظ کنید، به 1 ساعت تقلیل پیدا می کند. آیا این برای شما لذت بخش نخواهد بود؟ پس از ایجاد شدن علاقه مطالعه در دانش آموز با شیوه تند خوانی، می توان گفت 80 درصد از نگرانی های پدر و مادر برطرف خواهد شد. زیرا دیگر او این مهارت ها را کسب کرده و علاقه به مدرسه، مشق، دروس مختلف و… دارد. چنین فرزندی برای والدین مایه مباهات خواهد بود. والدین توجه داشته باشند که این موضوع را باید جدی بگیرند. مهارت های مطالعه در سیستم آموزشی جایگاهی ندارد، پس نقش والدین را می توان پر رنگ تر در این زمینه قلمداد کرد.